PAST SIMPLE VS PAST CONTINUOUS – Podstawowe czasy przeszłe w języku angielskim – Enspresso #37

ENSPRESSO to cotygodniowy live z językiem angielskim, który prowadzimy w naszej grupie na Facebooku.

Podoba Ci się ten odcinek? Subskrybuj nasz kanał, żeby dostawać powiadomienia o nowych filmach!

Dzisiaj mówimy o podstawowych czasach przeszłych w języku angielskim. Najpierw omówimy czasy Past Simple i Past Continuous, a następnie je zestawimy razem i porównamy ich użycie do mówienia o przeszłości.

1. PAST SIMPLE (Czas przeszły prosty)

Podstawowym czasem przeszłym jest czas Past Simple. Użyjesz go do mówienia o zakończonych wydarzeniach w przeszłości. W czasie Past Simple występują czasowniki dokonane, ponieważ mówimy o zakończonej czynności. Podstawowe zastosowania czasu Past Simple:

* mówienie o zakończonych czynnościach z przeszłości (często jednorazowych), gdy wiemy, że miały one miejsce w przeszłości, ponieważ wskazujemy na czas w przeszłości, lub gdy wynika to z kontekstu, np.

I finished my project yesterday. (Skończyłem wczoraj projekt. – Wskazujemy konkretnie, kiedy coś się wydarzyło.)

She went for a walk to the park. (Ona poszła na spacer do parku. – Tutaj domyślamy się z kontekstu, że to była przeszłość.)

Jeżeli spojrzymy na to ostatnie zdanie, to zauważ, że napisaliśmy, że informacja o przeszłości jest z kontekstu, tzn. że osoba mówiąca o tej czynności uważa, że to już była przeszłość. Trochę dziwnie to brzmi, ale już wyjaśniamy o co chodzi. W czasie Past Simple nie musisz zawsze dodawać określnika czasu i mówić/pisać kiedy konkretnie coś się wydarzyło, ponieważ wystarczy, że sami wiemy, że to było w przeszłości i nasz odbiorca poprawnie zrozumie o co nam chodzi.

W języku angielskim istnieje jeszcze czas Present Perfect, którego używamy do przeszłych doświadczeń i czynności, które mają związek z teraźniejszością i dlatego zaznaczamy tak bardzo, że tutaj musisz wiedzieć o tym, że jest to przeszłość. Nie będziemy teraz zagłębiać się w zastosowanie tego czasu, jeżeli masz ochotę więcej dowiedzieć się na ten temat, to tutaj obejrzysz porównanie czasów Past Simple i Present Perfect znajdziesz tutaj:

>>Past Simple i Present Perfect<<

Kontynuujmy zastosowanie czasu Past Simple:

*wyliczanie krótkich czynności, które wydarzały się jedna po drugiej, np.:

I woke up, took a shower and had breakfast. (Obudziłem się, wziąłem prysznic i zjadłem śniadanie.)

* nawyki i zwyczaje z przeszłości, w czasie Present Simple, czyli teraźniejszym prostym mówimy o nawykach i zwyczajach w teraźniejszości, natomiast tutaj o tym samym, tylko, że w przeszłości), np.:

When I was a child I often went to the seaside with my parents. (Kiedy byłem dzieckiem często jeździłem z rodzicami nad morze.)

I didn’t drink so much coffee when I was younger. (Nie piłam tak dużo kawy kiedy była młodsza.)

Do mówienia o nawykach i zwyczajach z przeszłości możemy użyć również innych struktur (trochę bardziej skomplikowanych), jeżeli masz ochotę więcej się o nich dowiedzieć, to tutaj je omawiamy:

>>Used to/Would/Be used to/Get used to<<

* mówienie o wydarzeniach z historii lub o osobach, które już nie żyją

Christopher Columbus discovered America in 1492. (Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę w 1492 roku.)

William Shakespeare was a brilliant writer. (William Shakespeare był wybitnym pisarzem.)

2. FORMY PRZESZŁE CZASOWNIKÓW

Formy przeszłe czasowników używane do czasu Past Simple mogą być regularne i nieregularne.

Spójrzmy na zasady budowania regularnych form czasowników przeszłych:

Do czasowników regularnych dodajemy ‘– ed’, np. work – worked, clean – cleaned, wash –washed, cook – cooked

Do czasowników zakończonych na spółgłoskę-samogłoskę – spółgłoskę, podwajamy ostatnią spółgłoskę i dodajemy ‘– ed’, np.: plan – planned, stop –stopped

Do czasowników zakończonych na ‘– e’,  dodajemy ‘– d’,  np. admire – admired, invite – invited

Do czasowników zakończonych na spółgłoskę oraz ‚y’, usuwamy ‚y’ i dodajemy –‘ ied’, np.: study – studied, cry –cried

Jeżeli czasownik zakończony jest na samogłoskę i literę ‚y’, nie zmieniamy końcówki i dodajemy ‘– ed’, np.  play – played, stay – stayed

Czasowniki nieregularne w czasie Past Simple to czasowniki z tzw. ‘drugiej kolumny’, albo ‘drugiej formy’ czyli kolumny oznaczonej Past Simple, np.:

buy – bought

drink – drank

put – put, itd.

Jeżeli chcesz znaleźć listę nieregularnych czasowników w Internecie, wystarczy, że wpiszesz w wyszukiwarce ‘irregular verbs‘ i znajdziesz sporo list z nimi. Oczywiście, nie musisz uczyć się wszystkich czasowników nieregularnych, zachęcamy Ciebie do nauczenia się tych, które faktycznie będą Tobie przydatne i uznasz, że będziesz z nimi budować zdania.

3. WYMOWA REGULARNYCH FORM PRZESZŁYCH CZASOWNIKÓW

Ogólną zasadą obowiązującą przy wymowie końcówki ‘–ed’ w czasownikach w formie przeszłej jest to, że nie wymawiamy litery ‘e’, tylko samo ‘d’, ale spójrzmy na przykłady, które lepiej to wyjaśnią:

Jeśli czasownik kończy się na bezdźwięczne spółgłoski, np:  k, s, ch, sh, th, p, f(gh), to ‘-ed’ wymawiamy jak /t/, np. work – worked

Jeśli czasownik jest zakończony na inne litery, które są dźwięczne wtedy ‘–ed’ wymawia się jako /d/, np. stay – stayed

Jeśli czasownik kończy się na:  ‘t’, ‘d’  to –ed wymawia się jako  /ɪd/, np. land – landed

4. BUDOWANIE ZDAŃ W CZASIE PAST SIMPLE

ZDANIA OZNAJMUJĄCE

Zdania oznajmujące w czasie Past Simple budujemy zgodnie ze strukturą:

Subject + Verb in the Past Simple Form + the rest of the sentence,

czyli:

Podmiot + orzeczenie (czasownik w formie przeszłej) + reszta zdania

Spójrzmy na przykładowe zdania:

I studied at the university. (Studiowałem na uniwersytecie.)

She went for a walk with her dog. (Ona wyszła na spacer z psem.)

They moved here in 2020. (Oni przeprowadzili się tutaj w 2020 roku).

PYTANIA ZAMKNIĘTE I OTWARTE

W pytaniach w czasie Past Simple używamy operatora/czasownika posiłkowego ‘Did’, który pomaga nam tworzyć pytania (podobnie do tego jak tworzymy pytania w czasie Present Simple), jest to forma przeszła od czasownika posiłkowego/operatora ‘do/does’ z czasu teraźniejszego.

Struktura pytania wygląda następująco:

Did + subject + verb in the present form

czyli:

Did + podmiot/osoba + czasownik w formie teraźniejszej

Czasem pytacie dlaczego używamy dodatkowego czasownika posiłkowego/operatora do zadawania pytań?

Odpowiedź nie będzie może do końca jasna, ale …..taka jest zasada:) W czasach Present Simple i Past Simple nie mamy żadnych dodatkowych czasowników posiłkowych (w stylu have/be/had, itp.), które pomagałyby nam w tworzeniu pytań i przeczeń, i dlatego trzeba dodać czasownik posiłkowy dodatkowo.

Dobra wiadomość jest taka, że jak pojawia się ‘did’ to przejmuje już ono formę przeszłą i czasownik główny wraca do formy teraźniejszej (czyli nie trzeba pamiętać o tworzeniu formy przeszłej czasownika głównego:))

Spójrzmy na przykłady pytań w czasie Past Simple:

Did she live in Poland? (Czy ona mieszkała w Polsce?)

Did they arrive on time? (Czy oni przyjechali na czas?)

Did you go shopping yesterday? (Czy poszedłeś wczoraj na zakupy?)

Powyższe zdania są przykładami pytań zamkniętych, czyli takich, na które jest odpowiedź tak lub nie, tzw. Yes/No questions, spójrzmy na przykłady krótkich odpowiedzi do tych pytań:

Did you live in Cracow when you were young? Yes, I did. / No, I didn’t. (Czy mieszkałeś w Krakowie kiedy byłeś młody? Tak./Nie.)

Did she drink coffee with you? Yes, she did. / No, she didn’t. (Czy ona wypiła z Tobą kawę? Tak./Nie.)

Jeżeli chcesz zadać bardziej szczegółowe pytanie, tzn, dowiedzieć się czegoś więcej niż odpowiedzi twierdzącej lub przeczącej to zadasz tzw. pytanie zamknięte, które będzie zaczynało się od dodatkowego pytajnika z przodu, nazywamy je WH-questions. Ważne jest, aby pamiętać, że pomimo tego, że z przodu zdania dodajemy dodatkowy pytajnik, to struktura pytania i tak zostaje, czyli po pytajniku wstawiamy ‘did’. Spójrzmy na przykłady:

What did you do yesterday? (Co wczoraj zrobiłeś?) Odpowiedzią na pytanie nie będzie tak lub nie, ale bardziej szczegółowa odpowiedź, np.: I went for a walk yesterday. (Poszedłem wczoraj na spacer.)

Where did she live? (Gdzie ona mieszkała?) Przykładowa odpowiedź: She lived in Paris. (Ona mieszkała w Paryżu.)

PRZECZENIA

Przeczenia w czasie Past Simple tworzymy poprzez dodanie operatora/czasownika posiłkowego didn’t (did not) przed czasownikiem głównym. Tutaj, podobnie jak w przypadku pytań w czasie Past Simple, czasownik główny wraca do formy teraźniejszej, ponieważ didn’t (did not) ‘zabiera’ już formę przeszłą.

Spójrzmy na przykłady zdań:

We didn’t build this house. (My nie wybudowaliśmy tego domu.)

She didn’t visit us at the weekend. (Ona nie odwiedziła nas w weekend.)

They didn’t win the race. (Oni nie wygrali wyścigu.)

5. CZASOWNIK ‘BYĆ’ W PAST SIMPLE, CZYLI JAK TWORZYĆ ZDANIA Z ‘WAS’ I ‘WERE’

Warto pamiętać, że czasownik ‘to be’, czyli ‘być’ w języku angielskim sam tworzy pytania, krótkie odpowiedzi i przeczenia w czasie teraźniejszym, gdzie przyjmuje formy: ‘am’, ‘is’, ‘are’, oraz w czasie przeszłym, w którym przyjmuje formy: ‘was’ i ‘were’. Co to oznacza? Nie stosujemy operatorów/czasowników posiłkowych ‘do’ i ‘does’ w teraźniejszości, ani ‘did’ w przeszłości.

Jeżeli mówimy o przeszłości, to forma ‘was’ jest dla osób : I/He/She/It, natomiast forma ‘were’ jest dla osób: We/You/They.

Spójrzmy na przykłady zdań:

I was at the cinema yesterday. (Ja byłam wczoraj w kinie.)

They were really happy with the project.  (Oni byli naprawdę zadowoleni z projektu.)

Was she at work yesterday? Yes, she was / No, she wasn’t. (Czy ona była w pracy wczoraj? Tak, była. / Nie, nie była.)

Were you present in our last meeting? Yes, I was. / No, I wasn’t. (Czy byłeś obecny na naszym ostatnim spotkaniu? Tak, byłem. / Nie, nie byłem.)

He wasn’t very nice last evening. (On nie był zbyt miły ostatniego wieczora.)

We weren’t at the restaurant last weekend. (Nie byliśmy w restauracji w ostatni weekend.)

Więcej na temat różnego zastosowania czasownika ‘być’, czyli ‘to be’ mówiliśmy tutaj:

>>To be<<

6. TYPOWE OKREŚLENIA CZASU W PAST SIMPLE

W każdym czasie w języku angielskim warto zapamiętywać typowe określniki czasu, które pomogą nam w identyfikacji danego czasu oraz budowaniu z nim zdań.

Popularne określniki czasu dla Past Simple to:

yesterday – wczoraj

ago – temu, np. two days ago (dwa dni temu), seven months ago (siedem miesięcy temu), six weeks ago (sześć tygodni temu), etc.

last – (w) zeszły, np. last year (w zeszłym roku), last weekend (w zeszły weekend), last month (w zeszłym miesiącu), etc.

Można też podać kokretne daty czy lata:

in 1999, on 14th November, etc.

7. PAST CONTINUOUS (CZAS PRZESZŁY CIĄGŁY)

Czasy Continuous w języku angielskim odnoszą się do czynności niedokonanych, czyli w przypadku czasu Past Continuous, będziemy mówili o czynnościach dziejących się w przeszłości. O co dokładnie chodzi z pojęciem ‘czasownik niedokonany’? Chodzi o to, że dana czynność w jakimś konkretnym momencie w przeszłości działa się/byliśmy w trakcie jej wykonywania, czyli w tamtym momencie była niezakończona, ale jeżeli pomyślimy o relacji do teraz, to jest już ona zakończona, ponieważ działo się to w przeszłości.

Do jakich sytuacji używamy czasu Past Continuous?

* gdy chcemy zaznaczyć, że w określonym czasie w przeszłości jakaś czynność działa się, czyli byliśmy w trakcie jej wykonywania, np.:

Yesterday at 5 pm I was writing an article for our blog. (Wczoraj o 17:00 pisałam artykuł na nasz blog.)

* Gdy chcemy opowiedzieć historię i narysować/stworzyć do niej odpowiednie tło/atmosferę, np.;

It was a lovely day. The sun was shining and birds were singing….. (To był uroczy dzień. Słońce świeciło i ptaki śpiewały.)

8. TWORZENIE ZDAŃ W CZASIE PAST CONTINUOUS

W czasie Past Continuous czasownikiem posiłkowym jest czasownik ‘być’ w formie przeszłej, czyli  was/were, o którym pisaliśmy już wyżej, więc plus jest taki, że nie trzeba pamiętać o dodatkowych operatorach/czasownikach posiłkowych. Co więcej, formy czasownika są zawsze z końcówką ‘–ing’, więc też jest łatwiej to zapamiętać.

ZDANIA OZNAJMUJĄCE

Subject + was/were + verb with –ing

Przykłady:

I was swimming in the sea. (Pływałam w morzu.)

They were relaxing in the park yesterday in the afternoon. (Oni relaksowali się w parku wczoraj popołudniu.)

PRZECZENIA

Subject + was not (wasn’t)/were not (weren’t) + verb with –ing

Przykłady:

She wasn’t listening to him. (Ona nie słuchała go.)

We weren’t working. (My nie pracowaliśmy.)

PYTANIA

Was/Were + subject + verb with –ing …?

Przykłady:

Were you working late yesterday? Yes, I was. / No, I  wasn’t. (Czy pracowałeś wczoraj do późna? Tak. / Nie.)

Was he running fast? Yes, he was. / No, he wasn’t. (Czy on biegał szybko? Tak. / Nie.)

Powyższe przykłady są przykładami pytań zamkniętych, czyli takich, na które odpowiesz ‘tak’ lub nie‘. Jeżeli chcesz zadać pytanie otwarte, na które uzyskasz inną formę odpowiedzi, to tak samo jak w przypadku pytań w czasie Past Simple, dodaj pytajnik jeszcze przed pytaniem, ale pamiętaj, że struktura pytania będzie zachowana, np.:

What were you doing yesterday at 10 pm? (Co robiłeś wczoraj o 22:00?), przykładowa odpowiedź: I was watching TV. (Oglądałem telewizję.)

Where was she going? (Gdzie ona szła?), przykładowa odpowiedź: She was going to the shop. (Ona szła do sklepu.)

9. DODAWANIE KOŃCÓWKI –ING DO CZASOWNIKÓW

W czasie Past Continous do czasownika dodajemy końcówkę ‘–ing’ (tzw. gerund). Spójrzmy na zasady dodawania tej końcówki do czasowników:

Do większości czasowników dodajemy końcówkę ‘–ing’: go – going, start–starting, work – working, study – studying, play – playing

Jeżeli czasownik zakończony jest na ‘–e’, to wykreślamy ‘– e’ i dodajemy ‘–ing’: move – moving, stare – staring, live–living. ALE! Jeżeli wyraz kończy się na podwójne ‘–ee’, to wtedy nic nie zmieniamy, tylko dodajemy ‘–ing’: agree – agreeing, see–seeing

Jeżeli jednosylabowy czasownik jest zakończony literami: spółgłoska-samogłoska-spółgłoska, to wtedy podwajamy ostatnią spółgłoskę i dodajemy ‘–ing’: put – putting, swim – swimming, sit – sitting, jog – jogging. Jeżeli czasownik jest wielosylabowy i akcent pada na ostatnią sylabę, to ta zasada również obowiązuje: begin – beginning.

Jeżeli czasownik kończy się na ‘–ie’, to wymieniamy te litery na ‘-y’ i dodajemy ‘-ing’: lie – lying, die – dying.

10. TYPOWE OKREŚLENIA CZASU W PAST CONTINUOUS

W każdym czasie w języku angielskim warto zapamiętywać typowe określniki czasu, które pomogą nam w identyfikacji danego czasu oraz budowaniu z nim zdań.

Czas Past Continuous jest często kojarzony z określnikami czasu:

when – kiedy

while – podczas gdy (używamy po nim wyłącznie czasu Past Continuous)

Tych określeń czasu używamy zazwyczaj gdy łączymy czas Past Simple razem z Past Continuous, piszemy o tym w następnym punkcie. When może być też użyte to wyrażeń w stylu:

When I was 7 years old….. (Kiedy miałem 7 lat…)

When she was 9…. (Kiedy miała 9 lat…)

Inne popularne określniki czasu dla Past Continuous będą dość podobne do tych występujących w czasie Past Simple, np.

yesterday – wczoraj

ago – temu, np. two days ago (dwa dni temu), seven months ago (siedem miesięcy temu), six weeks ago (sześć tygodni temu), etc.

last – (w) zeszły, np. last year (w zeszłym roku), last weekend (w zeszły weekend), last month (w zeszłym miesiącu), etc.

Można też podać konkretne daty czy lata:

in 1999, on 14th November, etc.

Ale! Tutaj też warto zaznaczyć, że jak podajemy konkretny dzień  to warto też doprecyzować godzinę, ponieważ chodzi nam o to, że ktoś w danym momencie w przeszłości był w trakcie wykonywania jakiejś czynności, czyli np.:

yesterday at 5m – wczoraj o 17:00

between 3 and 5 pm – pomiędzy 15:00 a 17:00

11. PAST SIMPLE I PAST CONTINUOUS RAZEM

Budując zdania w przeszłości bardzo często używamy tych dwóch czasów w jednym zdaniu, żeby pokazać, że jakaś czynność działa się (ta dłuższa, niedokonana – w czasie Past Continuous) i została ‘przerwana’ przez inną czynność (tę krótszą, niedokonaną – w czasie Past Simple). Spójrzmy na przykłady:

I was walking down the street when the accident happened. (Szłam ulicą gdy wydarzył się wypadek.)

They were driving when they saw a beautiful lake. (Jechali samochodem gdy (nagle) zauważyli piękne jezioro.)

Możemy również mówić o dwóch czynnościach dziejących się jednocześnie, wtedy użyjemy czasu Past Continuous w obu częściach zdania:

While I was cleaning the bedroom, my husband was cooking dinner. (Podczas gdy ja sprzątałam sypialnię, mój mąż gotował obiad.) 

Warto wspomnieć , że w czasach Continuous w języku angielskim, nieważne czy w czasie Past Continuous, Present Continuous czy innych, nie używamy tzw. czasowników oznaczających stan, czyli state/stative verbs. Takie czasowniki używane są głównie w czasach Simple, chociaż można oczywiście znaleźć wyjątki od tej reguły, nie będziemy tutaj dużo o tym pisać, ponieważ więcej o active i stative verbs mówiliśmy tutaj:

>>Stative and active verbs<<

Podamy kilka przykładów state/stative verbs: like, love, hate, believe, remember, forget, etc. Dlaczego nie można ich używać w formie continuous? Chodzi o to, że te czynności są bardziej stanem umysłu, abstrakcyjnymi czynnościami, i nie możemy powiedzieć, że jesteśmy w trakcie ich aktywnego wykonywania, np. w trakcie pamiętania czegoś. Ale zapraszamy też do zapoznania się z artykułem i filmem powyżej na ten temat.

Zapraszamy Ciebie do obejrzenia lub wysłuchania całego odcinka ENSPRESSO, w którym znajdziesz więcej przykładów zdań.

Link do grupy na Facebooku, w której prowadzimy ENSPRESSO jest tutaj:

>>Pozytywna nauka angielskiego!<<

Zapraszamy Ciebie również do komentowania i zadawania pytań poniżej w komentarzach, chętnie odpowiemy na nie w kolejnych odcinkach ENSPRESSO i damy Tobie znać, w którym odcinku jest odpowiedź na Twoje pytanie.

:

Serdecznie zapraszamy Ciebie do naszego programu do nauki języka angielskiego online ‘Angielski od zera do bohatera’. Możesz uczyć się kiedy chcesz i jak dużo chcesz dzięki platformie z lekcjami języka angielskiego, których przybywa w każdym tygodniu. Dodatkowo, co tydzień otrzymujesz zaproszenia na lekcje na żywo, które również są nagrywane. Więcej szczegółów znajdziesz tutaj:

>>Angielski od zera do bohatera<<